Depremden Etkilenen Vatandaşların Hukuki Hakları
Deprem, sadece binalara değil, insanların hayat düzenine de büyük zarar veren bir doğal afettir. Böyle bir olayın ardından vatandaşlar, hem devlet hem de diğer kurumlar karşısında çeşitli hukuki haklara sahiptir. Ancak birçok kişi bu haklarını bilmediği için yardım ve desteklerden faydalanamaz.
Aşağıda, deprem sonrası sahip olduğunuz haklar ve atabileceğiniz adımlar en anlaşılır şekilde sıralanmıştır.
1. Barınma ve Geçici Konut Hakkı
- Eviniz yıkılmış, ağır hasar almış veya oturulamaz durumda ise AFAD, Kızılay ve yerel belediyeler tarafından size geçici barınma imkânı sağlanır.
- Bu imkânlar; çadır, konteyner, geçici konut veya misafirhane şeklinde olabilir.
- Başvuru için ikamet ettiğiniz yerdeki Kaymakamlık veya AFAD İl Müdürlüğü’ne giderek kayıt yaptırmanız gerekir.
2. Maddi Yardımlar ve Sosyal Destekler
- Depremzedelere nakdi yardım yapılabilir. Miktar, hasar durumuna ve ailenin ihtiyaçlarına göre belirlenir.
- Gıda, hijyen malzemesi, giysi gibi yardımlar STK’lar, belediyeler ve gönüllüler aracılığıyla sağlanır.
- Sosyal yardım almak için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurabilirsiniz.
3. Hasar Tespiti ve Tazminat Hakkı
- Deprem sonrası, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ekipleri tarafından resmî hasar tespit raporu düzenlenir.
- Bu rapor, DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) kapsamında tazminat alabilmeniz için şarttır.
- DASK, evinizin sigorta bedeli kapsamında onarım veya yeniden yapım için ödeme yapar.
- Hasar tespit sonucuna katılmıyorsanız 7 gün içinde itiraz hakkınız vardır.
Örnek Hasar Tespit Dilekçesi Örneği
ÇEVRE,ŞEHİRCİLİK ve İLKİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
…………………..………….. İL MÜDÜRLÜĞÜNE
veya
……….……………KAYMAKAMLIĞI’NA
İTİRAZDA BULUNAN ; Ad- Soyad – TC. No
Adres - Telefon
KONU : Taşınmazıma ilişkin yapılan hasar tespitine itirazlarımın
sunulmasıdır.
AÇIKLAMALAR :
Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde, "…… ili, ….. İlçesi, ……………Mahallesi, …. Ada .. parselde..……. numaralı bağımsız bölümde ve "……. …………………. …………………………" adresinde bulunan ve maliki olduğum taşınmazın hasar durumu “az hasarlı” / “orta hasarlı” / “hasarsız” olarak tespit edilmiş olup tarafımca bu durum e-devlet üzerinden öğrenilmiştir. Söz konusu tespite dayanak yapılan rapor e-devlet sisteminde bulunmamaktadır.
Tespit raporunun tarafıma tebliğinden sonraki ayrıntılı itiraz ve dava haklarımı saklı tutmaktayım. Taşıyıcı sistem analizi, beton kalitesi, demir donatısı, analiz edilmeksizin, yapının bulunduğu zemin incelenmeden ve bunların uzman bilirkişilerce tespiti yapılmadan "az veya orta hasarlı" raporu düzenlenmesi hatalı ve usulsüzdür.
Sahibi olduğum taşınmazın “az hasarlı” / “orta hasarlı” / “hasarsız” olduğuna ilişkin yapılan e-devlet sistemindeki hasar tespitine süresi içinde, tüm yasal itiraz ve dava haklarım saklı olmak üzere itiraz ediyorum.
İtirazım üzerine yeniden hasar tespiti incelemesi yapılmasını ve tarafımızın da incelemede hazır bulunması için haberdar edilmesini, ayrıca hasar tespitinde konunun uzmanı bilirkişi heyetinde TMMOB odalarına bağlı mühendislerin ve barodan görevlendirilecek avukatların yer almasını talep ediyorum.
Tarih
İsim-Soyisim (İmza)
Ek: (Varsa) taşınmaza ait video ve fotoğraflar, kimlik fotokopisi, tapu kaydı örneği
4. İşçi Hakları ve Çalışma Koşulları
- Deprem bölgesindeki iş yerleri kapanmışsa veya faaliyet gösteremiyorsa, kısa çalışma ödeneği devreye girebilir.
- Deprem sebebiyle çalışamayan işçiler, işsizlik maaşı başvurusu yapabilir.
- İşverenin, depremden etkilenen çalışanı ücretsiz izne çıkarması mümkündür; ancak bu durumda Nakdi Ücret Desteği alınabilir.
- Deprem nedeniyle işini bırakmak zorunda kalan işçi, haklı nedenle fesih yapabilir ve kıdem tazminatını alabilir.
5. Borç, Kredi ve Fatura Ertelemeleri
- Afet bölgesinde banka kredi ödemeleri, kredi kartı borçları BDDK kararı ile ertelenebilir.
- Elektrik, su, doğalgaz gibi faturalar için de ödeme erteleme veya faizsiz taksitlendirme yapılabilir.
- Bu haklardan yararlanmak için bankanıza veya ilgili kurumlara depremzede olduğunuzu gösteren belge ile başvurun.
6. Eğitim Hakları
- Deprem bölgesinde okullar kapanabilir. Öğrenciler, başka illerdeki okullara nakil yaptırabilir.
- Milli Eğitim Bakanlığı, depremzede öğrenciler için burs, kırtasiye yardımı ve ücretsiz taşıma desteği sağlayabilir.
- Üniversite öğrencileri için de öğrenim kredisi ve burs ödemelerinde erteleme yapılabilir.
7. Sağlık ve Psikolojik Destek Hakkı
- Afet bölgesinde sağlık hizmetleri ücretsiz sağlanır.
- Reçeteli ilaçlar, depremzede olduğunuzu belgeleyerek eczanelerden alınabilir.
- Belediyeler, Sağlık Bakanlığı ve gönüllü kuruluşlar tarafından psikolojik destek verilir.
8. Hukuki Destek ve Danışmanlık
- Deprem sonrası haklarınızla ilgili ücretsiz hukuki yardım alabilirsiniz.
- Baroların “Adli Yardım Büroları” depremzedelere ücretsiz avukat desteği sağlar.
- Tapu işlemleri, miras, kira, sigorta gibi konularda hukuki destek almak için bulunduğunuz ilin barosuna başvurabilirsiniz.
💡 Önemli Not:
Tüm başvurularınızı resmî kurumlar üzerinden ve yazılı belgelerle yapmanız, hak kaybı yaşamamanız açısından çok önemlidir. Aksi halde ileride doğabilecek anlaşmazlıklarda elinizde delil bulunmayabilir.
